Kore’nin Coğrafi Konumu ve Tarihi
Kuzeyinde Komünist Çin ve Rusya, güneyinde Japonya ile çevrili olan Kore Yarımadası, Asya kıtası ile Japonya arasında bir köprü konumundadır. Bu özelliğinden dolayı, Kore tarih boyunca birçok istilalara uğramış, toprakları çatışma ve savaş alanı olmaktan kurtulamamıştır. Bu savaşların her birinde yabancı kuvvetler çarpışmış ve her defasında yenilen, ezilen Kore halkı olmuştur. 1910 yılında, Japonya Kore’yi kuşatmış ve eyaleti haline getirmişti. Bu durum, 1945 yılına kadar sürdü. II.Dünya Savaşı’nda Japonya’nın yenilmesinden sonra 3 8.Paralelin güneyi ABD’nin, kuzeyi Rusya’nın hakimiyet alanına girerek Kore yarımadası, Kuzey Kore ve Güney Kore olarak ikiye bölündü.
Savaş Öncesi Durum
Birleşmiş Milletlerin çabaları bu iki Kore’nin birleşmesini sağlayamadı. 1948 yılında her iki Kore’de yapılan seçimler sonucu, güneyde ABD’nin kontrolünde Güney Kore (Kore Cumhuriyeti) Devleti, kuzeyde Rusya ve Çin’in kontrolünde Kuzey Kore (Demokratik Kore Halk Cumhuriyeti) Devleti kuruldu. K.Çin ve Rusya tarafından desteklenen K.Kore, 25 Haziran 1950 tarihinde aniden saldırıya geçerek Güney Kore’yi işgale başladı. Güney Kore, Birleşmiş Milletlerden yardım talep etti. BM Güvenlik Konseyi Kuzey Kore’ye karşı askeri müdahalede bulunma kararı aldı. Kore Savaşı, istilaya uğramış bir ülkenin özgürlüğü uğrunda Birleşmiş Milletlerin ilk müşterek silahlı karşı koymasıdır.
Türkiye, Birleşmiş Milletlerin savaş çağrısına ABD’den sonra ilk olumlu cevap veren devlettir.
Kore Savaşı’na Katılan Devletler
Kore Savaşı’na 16 devlet muharip birlik (Türkiye, ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, İngiltere, Fransa, Kanada, Etiyopya, Tayland, Güney Afrika, Kolombiya, Yunanistan, Filipinler, Flollanda, Belçika, Lüksemburg) 5 devlet ise (Hindistan, İsveç, Norveç, İtalya, Danimarka) sağlık birlikleriyle katılmışlardır.
Kore Savaşı’nın Başlaması
25 Haziran 1950’de 38’inci paraleli aşarak G.Kore’ye saldıran K.Kore kuvvetleri, G.Kore’nin güneyindeki Pusan şehrine kadar olan büyük kısmını işgal etmişti. Bu saldırı karşısında; önce ABD ordusu ve sonradan teşkil edilen BM ordusu savaşa müdahale ederek durumu tersine çevirmiş, K.Kore ordusunu bozguna uğratarak, geri çekilmek zorunda bırakmıştır. Dağılan K.Kore ordusunu Kore topraklarından tamamen atmak üzere, kuzeye hızla ilerleyen ve 24 Kasım 1950’de yapılması planlanan genel taarruza hazırlanan BM ordusu, K.Çin sınırına kadar dayanmıştı.
Türk Tugay’ının Kore’ye Hareketi Tuğgeneral Tahsin Yazıcı’nın komutasındaki l’inci Türk Tugayı’nın ilk kafilesini taşıyan gemi, 25 Eylül 1950 tarihinde, İskenderun limanından hareket ederek, 25 günlük bir deniz yolculuğu sonunda 19 Ekim 1950’de Kore’nin güneyindeki Pusan Limanına ulaştı. Diğer iki gemi birer gün arayla Kore’ye hareket ettiler.
K.Çin Ordusunun Savaşa Girmesi BM ordusunun K.Kore topraklarının büyük bir kısmını ele geçirmesinden ve kendi sınırına yaklaşmasından rahatsız olan K.Çin, K.Kore’nin yanında savaşa katılmaya karar verdi. Binlerce Çin askeri, 26 Kasım 1950 tarihinde, BM ordusuna karşı ani bir saldırı başlattı. K.Çin’in bu müdahalesi Kore Savaşı’nın dengesini bir anda altüst etti. Sayıca çok üstün durumda olan Çin ordusu karşısında BM ordusu dağıldı ve geri çekilmek zorunda kaldı.
Türk Tugayı’nın Savaşa Dahil Olması
Türk Tugayı Kore Savaşı’nda katıldığı muharebelerin tümünü kazanmıştır. Aşağıda yazılanlar, bu muharebelerden savaşın seyrini ve kaderini değiştiren muharebelerdir.
24 Kasım 1950 tarihinde BM ordusu K.Kore ordusunu Yalu nehri kuzeyine sürmek için genel bir taarruza başladı. Buna karşılık, K.Çin ordusu, 26 Kasım’da ani bir karşı taarruz başlattı. BM ordusunun taarruzu durdu, cephesi yarılınca birlikleri geri çekilmeye başladı. Çin taarruzu başladığı gün Türk Tugayı Kunuri’de henüz toplanmıştı.
- Kunuri Muharebeleri (26/30 Kasım 1950)
Türk Tugayı’na, BM birliklerinin emniyetli bir şekilde geri çekilmelerini sağlamak; düşmanı oyalayarak ilerleyişini geciktirmek ve bu suretle zaman kazandırma görevi verildi. Başta Amerikan birlikleri olmak üzere BM’e mensup birlikler geri çekilirken Türk Tugayı, 26 Kasım akşamı Kunuri’den doğuya, Tokchon şehri istikametinde düşman üzerine sevk edildi. Türk askerinin savaşı şimdi başlıyordu. Karşısındaki Çin ordusu sayıca kalabalık ve ölümü göze almış Çinli askerlerden oluşuyordu.
Kunuri Muharebeleri; Wawon, Sinnimni, Kaechon ve Kunuri Boğazı’nda yapılan muharebelerdir.
Tokchon’a ilerleme esnasında Çin ordusu ile ilk temas, 28 Kasım sabahı, Wawon bölgesinde olmuştur. Türk Tugayı, Wawon ve daha sonra Sinnimni, Kaechon ve Kunuri Boğazı’ında Çin ordusunun ilerleyişini ağır zayiat vermesine rağmen geciktirmiştir. Çin ordusunun birliklerimizi çembere alarak imha etme girişimleri her defasında kahraman askerlerimiz tarafından geri
Türk Tugayı’nm Kunuri muharebelerinde sergilediği kahramanlık ve cesaret BM ordusunun büyük bir kısmının imha olmadan geri çekilmesini sağlamıştır. Kunuri muharebelerinde tugayımızın zayiatı; 218 şehit, 94 kayıp, 455 yaralı olmak üzere toplam 767’dir.
- Kumyangjangni Muharebesi
Takviyelerle daha da güçlenerek taarruzlarına devam eden K.Çin ordusu bir türlü durdurulamamıştı. Bu durum, yaklaşık 400 kilometre geriye çekilen BM ordusunun moralini olumsuz etkilemiş ve savaş azmini de zayıflatmıştı. BM ordusunda savaşın kaybedileceği düşüncesi hakimdi ve bu nedenle Kore’yi terk etme planlan hazırlanmıştı.
Savaşın seyrini ve kaderini Birleşmiş Milletler lehine değiştirecek bir zafere ihtiyaç vardı. Bu zafer yine Türk askerine nasip olacaktı.
Türk Tugayı’na düşmanı tespit etmek, durumunu açığa çıkarmak için cebri keşif görevi verildi. Tugayımız, 25 Ocak 1951 ‘de taarruza başladı. Düşmanın tüm hedefleri ve Kumyangjang-ni kasabası ele geçirildi. Bu taarruza bağlı olarak BM ordusu da taarruzlara başladı ve Çin ordusu bozguna uğratıldı. Beklenen zafer, Kumyangjangni’de kazanılmıştı. Kumyangjangni muharebesi aynı zamanda K. Çin ordularının yenilebilir olabileceğini göstermiştir. Kumyangjang-ni zaferi, Çin saldırıları sonucu savaş azmi oldukça büyük-bir sekteye uğrayan ve bu nedenle Kore’yi terk etmeyi planlayan BM ordusunu bu düşüncesinden vazgeçilmiş ve savaşın BM lehinde devamı sağlanmıştır.Seul tekrar kurtarılmıştır. Bu zafer üzerine Türk Tugayı, Amerikan Kongresince “Mümtaz Birlik Madalyası, Kore Cumhurbaşkanlığınca da “Birlik Nişanı” ile taltif edilmiştir.
- Başkent Seul’un Savunulması (13/18 Mayıs 1951)
Başkent Seul’un çevresinde görevlendirilen Türk Tugayı, başarılı savunması ile üçüncü defa Seul’un düşman eline geçmesini önledi.
- Vegas Muharebesi (28/29 Mayıs 1953)
Çin ordusu, Amerikalılar tarafından, Karsan, Elko, Küçük ve Büyük Vegas, Doğu ve Batı Berlin adlarıyla tanımlanan ve tugayın savunduğu asıl muharebe hattının 600 metre ilerisinde yer alan tepeleri savunan, muharebe ileri karakol görevi yapan birliklerimize 28/29 Mayıs 1953 gecesi saldırmıştır. K.Çin ordusunun bu saldırıdaki amacı, savaşı sona erdirecek ateşkes görüşmelerinde üstünlük sağlayarak, görüşme masasında avantaj elde etmekti. Muharebe ileri karakolundaki birliklerimiz kahramanca savaşarak, düşmanın ilerleyişini önledi. Bu tepelerin içinde, tarihe kanlı Vegas olarak geçen tepe bir gecede birkaç kez el değiştirmesine rağmen düşmana teslim edilmedi.
Sonuç olarak, Çin ateşkes görüşmelerinde arzuladığı avantaja sahip olamadı. Bu muharebe, ateşkes anlaşmasının imzalanmasına ve savaşın sona ermesine büyük katkı sağlamıştır. Bu muharebelerde 151 askerimiz şehit oldu. Bu zaferin anısına, 3’üncü Türk Tugayı’na ABD Cumhurbaşkanlığı tarafından Liyakat Nişanı verildi.
Savaş, 27 Temmuz 1953’de yapılan Panmunjon anlaşması ile sona erdi.
Kore Savaşı’na 1.2.3 ve 4’üncü Türk Tugayları katıldı. Savaşan asker sayısı 21.212’dür. Savaştan sonra da Kore’ye, 6 tugay daha gönderildi. Kore’ye gönderilen toplam asker miktarı: 56.536’dır. Kore’den son askerimiz 1971 yılında geri çekildi.
Bu savaşta 892 askerimiz şehit oldu. Şehitlerimizin 462’si Pusan şehrindeki Birleşmiş Milletler şehitliğinde yatmakta olup, diğer şehitlerimiz K.Kore’de kalmıştır. 229 askerimiz Çinlilere esir düştü. 3 sene sonra tüm esirlerimiz zayiat vermeden geri döndüler.
Kore Savaşı’nda Türk askeri bilhassa, Kunuri, Kumyangjangni ve Vegas Zaferleri ile dünyanın takdir ve itibarını kazanmıştır.
Dünya, Kore Savaşı’nda Türk askerinin zaferlerini ve kahramanlığını konuştu.